Tag Archives: 1000 znaków

16 Sty

Buduj nawyki oparte na tożsamości

Dlaczego zmiana nawyków jest trudna? Bo zmieniamy nie to, co trzeba.

Istnieją trzy poziomy zmiany. Pierwszy, to zmiana rezultatów. Dotyczy celów: wydać książkę, przebiec maraton. Drugi, to zmiana procesów: wdrożyć nowy plan treningowy. Trzeci, to zmiana tożsamości. To najgłębsza warstwa, dotyczy zmiany przekonań, światopoglądu i samooceny.

– Rezultaty są tym, co otrzymujesz. Procesy są tym, co robisz. Tożsamość jest tym, w co wierzysz – pisze James Clear w książce Atomowe nawyki. Każdy poziom jest ważny, ale kluczowy jest kierunek zmiany. Zamiast budować nawyki bazujące na rezultatach, należy skupić się na tym kim chcemy zostać i budować nawyki oparte na tożsamości. 

Nawyki trudno korygować, jeśli nie zmieni się leżących u ich podstaw przekonań. Dlatego najwyższą formą wewnętrznej motywacji jest uczynienie z nawyku części tożsamości. – Nawyki kształtują tożsamość, a tożsamość kształtuje nawyki. Każde działanie jest głosem oddanym na ten typ człowieka, jakim pragniesz być – przekonuje.

[999 znaków]

Źródło:
Atomowe nawyki. Drobne zmiany, zaskakujące efekty. James Clear, Wydawnictwo Galaktyka, 2019
Foto: Andrew Spencer / Unsplash

11 Sty

Ośmiornice. Mistrzynie kamuflażu

Ośmiornice fascynują, bo się nam wymykają. Dosłownie i w przenośni.

To istoty prowadzące samotnicze życie. Drapieżniki, których behawior jest złożony. Lubią się włóczyć, są ciekawskie i sprytne. Potrafią stać się niewidoczne, wyświetlają inny kolor z przodu, inny z tyłu.

Odkręcą słoik, aby dostać się do jedzenia. Ale w wymyślonych testach badawczych nie wypadają dobrze. W niewoli, której są świadome, cechuje je złośliwość i spryt. Potrafią zgasić światło plując wodą w żarówkę. Nie obserwowane próbują uciec, blokując odpływ wody w akwarium i zalewając laboratorium.

Wykształciły duży układ nerwowy, rozproszony po całym ciele, o wielkości 500 mln neuronów (człowiek: 90 mld). Złożoność neuronalna podobna jest do kota. Ramiona mają własne narządy czuciowe i kontrolujące ruch. Jest w nich dwa razy więcej neuronów niż w mózgu.

Ośmiornice żyją krótko, do 2 lat. Dlaczego wykształciły duży mózg? Czy potrzebny jest do koordynacji złożonego ciała i organizacji ruchu? Czy to ewolucyjny przypadek?

[1000 znaków]

Źródło:
Inne umysły. Ośmiornice i prapoczątki świadomości, Peter Godfrey Smith, Copernicus Center Press, 2018
Foto: Serena Repice Lentini on Unsplash

27 Gru

Solastalgia, czyli lęk przed katastrofą

Reakcją ludzi na rekordowe temperatury, ekstremalne zjawiska atmosferyczne i zmiany klimatyczne jest lęk i przygnębienie. Australijski filozof Glenn Albrecht nazywa ten stan solastalgią. 

Solastalgia to uczucie niepokoju związane ze zmianą najbliższego otoczenia, poczuciem izolacji i brakiem bezpieczeństwa, które daje miejsce zamieszkania. To poczucie zmiany otoczenia przez siły, które sprawiają, że własne środowisko znajduje się w stanie zagrożenia. To pragnienie, aby dom zapewniał komfort i spokój. 

Przyczyny solastalgii mają charakter naturalny jak susza, powódź, pożar, jak i ludzki: wojny, terroryzm, wylesianie, gentryfikacja. Doświadczają go ludzie dotknięci pożarami lasów w Kalifornii, pozbawieni domów w wyniku wybuchu wulkanów w Indonezji czy narażeni na suszę rolnicy w Indiach (60 tys. samobójstw w ciągu 30 lat).

Zdaniem Albrechta solastalgii mogą doświadczać ludzie, którzy uważają Ziemię za swój dom i obserwują z niepokojem kolejne doniesienia o destrukcyjnych zmianach klimatu.

[999 znaków]

Źródło:
‚Solastalgia’ A New Concept in Health and Identity, Glenn Albrecht  
Have you ever felt ‘solastalgia’?, BBC
Suicides of nearly 60,000 Indian farmers linked to climate change, study claims, The Guardian
Foto: Dominik Dancs on Unsplash

20 Gru

Charlie Munger: szukaj innych perspektyw

Liczący 95 lat Charlie Munger od pół wieku jest prawą ręką Warrena Buffetta, jednego z najbogatszych ludzi. Obu łączy niegasnący apetyt na wiedzę. Mówią o sobie, że są jak learning machine. Ich sukces to efekt nieustannej nauki i nałogowej lektury. 

Mimo doświadczenia i wiedzy o inwestowaniu, nowe informacje umożliwiają Mungerowi modyfikację tego, co już wie. Na biznes patrzy szeroko, łącząc punkt widzenia matematyki, inżynierii, psychologii itd. Ceni interdyscyplinarne podejście i różnorodność. 

Jego model poznawczy jest skuteczny, ponieważ analiza tego samego zestawu danych z wielu perspektyw daje pełniejszy obraz. – Pierwsza zasada jest taka, że musisz mieć wiele modeli. Mając tylko jeden lub dwa, będziesz torturował rzeczywistość tak długo, aż dopasuje się do twoich założeń. 

Uważa, że nie można podejmować decyzji w oparciu o pojedyncze fakty. Szeroka wiedza umożliwia spojrzenie na problem z wielu perspektyw. Żadna nie jest doskonała, ale wszystkie razem zmniejszają ryzyko błędu.

[995 znaków]

Źródło:
Curious. The Desire to Know and Why Your Future Depends On It, Ian Leslie, 2014
Charlie Munger, Unplugged, Jason Zweig and Nicole Friedman, Wall Street Journal
Charlie Munger: How to Get Smarter by Using Mental Models, Zat Rana, Medium

Foto: Ken Wyatt on Unsplash

14 Gru

Homo Sapiens. Stworzony do biegania

Orangutany, goryle i bonobo, z którymi dzielimy 97 proc. DNA spędzają całe dnie na odpoczywaniu, iskaniu i jedzeniu. Dziennie przechodzą 3 km. Wraz z wiekiem nie rośnie im ciśnienie krwi i nie tyją. Dla człowieka zalecany dzienny dystans to 7,5 km, a brak ruchu to zagrożenie dla zdrowia.

Dlaczego ludzie muszą się ruszać? 

1,8 mln lat temu nasi przodkowie pokonali ograniczenia ekologiczne i opuścili Afrykę. Prowadząc aktywny tryb życia pokonywali dziennie do 14 km, uzależniając się od aktywności fizycznej. Przemierzając duże odległości rozszerzyli zasięg występowania i radzili sobie w trudnych warunkach.

Rozwój narzędzi oraz strategii łowieckich wymagał dzielenia się pożywieniem oraz współpracy. To wiązało ich silnymi więzami społecznymi, prowadzając do rozwoju inteligencji.

W efekcie ludzkie ciała zostały tak ukształtowane, że regularna aktywność jest dla nich normą. Ćwiczenia poprawiają odporność układu odpornościowego, zwalczają infekcje, redukują ryzyko chorób układu krążenia.

[996 znaków]

Źródło:
Stworzeni do ruchu, Herman Pontzer, Świat Nauki 2/2019 ss.19-25
Foto: Jeremy Lapak on Unsplash